علم و صنعت

یکی از ابزارهای مهمی که پس از شیوع بیماری همه گیر ویروس کرونا به طور قابل توجهی مورد استفاده قرار گرفته است، برنامه های وبیناری هستند. در این گزارش، خواننده را با مفهوم وبینار و ویژگی های مهم آن آشنا خواهیم کرد. وبینار به عنوان یک ابزار ارتباطی مجازی، امکان برگزاری نشست های آموزشی، ارائه محتوای تخصصی و برقراری تعامل میان شرکت کنندگان را فراهم می آورد. این فناوری به واسطه قابلیت های منحصر به فرد خود، نقش مهمی را در تداوم فعالیت های آموزشی، کاری و تجاری در دوران پاندمی ایفا کرده است.

وبینار چیست و چگونه کار می کند؟

وبینار (webinar) یک ترکیب از دو کلمه "web" و "seminar" است که اغلب برای کلاس ها و کارگاه های آموزشی آنلاین مورد استفاده قرار می گیرد. در طی یک وبینار، یک سخنران شروع به ارائه محتوا می کند و شرکت کنندگان می توانند با استفاده از لینک یا نام کاربری به آن متصل شوند. وبینار در واقع نسخه آنلاین و غیرحضوری جلسات و همایش های بزرگ است که به شرکت کنندگان امکان حضور از طریق اینترنت، گوشی یا کامپیوتر و با داشتن لینک عضویت را می دهد.

با این وجود بعد از شیوع ویروس کرونا در کشور ما، اکثر کلاس ها، همایش ها، کارگاه های آموزشی، جلسات مهم اداری و... که طبق روال همیشگی بصورت حضوری برگزار میشد، تغییر و تحول یافت و بصورت غیرحضوری در قالب وبینار شروع به برگزاری شدند که از شیوع بیش از حد کرونا طی دید و بازدیدها جلوگیری شود و همچنین همه چیز طبق روال قدیمی اما به سبک و سیاق متفاوت برگزار شود. به همین دلیل با استفاده از وبینارها چه در طول زمان ویروس کرونا و چه در گذشته، بستری برای اطلاع رسانی و پیشرفت عموم ایجاد شد که در قالب همایش غیرحضوری برگزار می شود.

وبینار چه تاثیراتی دارد؟

مهم ترین و اصلی ترین تاثیر وبینارها این است که در مقایسه با روزهای عادی قبل از ویروس کرونا و... هیچ نیازی به مکان فیزیکی، تدارکات و پذیرایی برای میزبان ندارد و به همین دلیل در سال 2020 میلادی تعداد سازمان ها و شرکت هایی که از وبینارها برای جلسات غیرحضوری استفاده کردند، شاید 3 برابرسال های گذشته شدند و این به گونه ای بود که اگر وارد هر وب سایتی میشدیم، وبینارهایی که همگانی بودند و هیچ محدودیتی برای عموم وجود نداشت، دائم در حال تبلیغات بودند که بیشتر کارگاه های آموزشی در زمینه های مختلف بودند.

مزایای وبینار

از آنجائیکه وبینارها یک رویداد آنلاین و غیرحضوری هستند، هم برای مجری یا سخنران و هم برای شرکت کنندگان بسیار راحت می باشد چرا که شما می توانید در خانه و محل کار و یا هر نقطه ای از جهان در آن همایش آنلاین شرکت کنید. با این وجود اگر شما یک همایش 300 نفری می خواستید طبق روال گذشته شرکت کنید، ابتدا باید آماده میشدید و سپس مسافتی را باید طی میکردید تا به سالن همایش برسید و در نهایت اگر کمی دیر به همایش میرسیدید شاید دیگر حتی موفق به نشستن در همایش هم نمیشدید.

بطور کل وبینارها می توانند از قبل ضبط شوند و در هر زمان برای شرکت کنندگان پخش شوند که این دسته از کلاس های ضبط شده هزینه کمتری را دربر خواهند گرفت و شما خیلی ساده تر و همچنین با هزینه کمتری می توانید به کلاس های آموزشی دسترسی پیدا کنید. رویدادهای آفلاین طبیعتا اگر هرچند مزیتی که داشته باشند، قطعا از دید برخی از ما دارای معایبی نیز هستند و برای مثال یکی از آنها این است که از مجری و برگزار کننده دوره سوالات خود را بپرسید و صرفا باید تمام مباحث ضبط شده را ببینید و گوش دهید.

اما بسیاری از وبینارهای زنده ای که در طول چند مدت اخیر برگزار شدند، دارای قابلیت های مختلفی هستند. برای مثال شما می توانید سرجلسه از مجری درخواست کنید تا میکروفون شما را روشن کند و در جلسه سوال و خواسته خود را بپرسید و یا حتی می توانید در برنامه های مختلفی که وبینار در آنها اجرا می شود، بصورت آنلاین چت کنید و مجری سوالات شما را مطالعه و پاسخ دهد. قطعا ابزارهای مختلفی وجود دارند که میزان فایده وبینار را از صفر به صد برسانند و قابلیت های بیشتری را هم به در اختیار مجری و هم در اختیار عموم حاضرین قرار دهد.

فرمت های مختلف وبینار

اما اگر از موارد ذکر شده بگذریم، به انواع فرمت وبینار خواهیم رسید که طبیعتا در شرایط مختلف، نوع خاصی وبینار برگزار خواهد شد که انواع مختلف فرمت وبینار عبارتند از؛

1. ویدئو زنده : رایج ترین فرمت وبینار می باشد که بیشترین مشارکت ممکن برمبنای محوریت موضوع کنفرانس را خواهد داشت.
2. از قبل ضبط شده : وبینار بصورت کامل و دقیق توسط مجری ضبط شده است و به شرکت کنندگان از قبل اطلاع رسانی شده است که وبینار بصورت ضبط شده می باشد که بیشتر در مورد موضوعات مختلف کارگاهی اجرا می شود.
3. متن : بیشتر وبینارها در برنامه هایی اجرا می شوند که مجری برگزار کننده وبینار، بدون هر گونه توضیحی منتظر است تا عموم شرکت کنندگان بصورت یک به یک سوالات خود را تایپ و یا اعلام کنند و سپس پاسخ سوالات را خواهد داد که بیشتر در قالب پرسش و پاسخ می باشد.
4. تخته سفید : برای توضیح مفاهیم مختلف کاربرد دارد.
5. نظرسنجی : مجری وبینار و شرکت کنندگان بصورت زنده آنلاین می شوند و در مورد مباحثی نظرسنجی و تصمیم گیری می کنند که صرف شرکت ها کاربرد دارد.

تفاوت های انواع مختلف وبینار

با جستجویی ساده در بستر وب می توانید با ده ها برنامه مختلف که امکان برگزاری وبینار و کنفرانس های آنلاین وجود دارد را مشاهده کنید. از این رو هر یک از این برنامه ها بدون شک قابلیت هایی دارند که از دیگری نسبتا متمایز خواهد شد. برای مثال قابلیت هایی مثل میکروفون برای مخاطبین، امکان مشاهده تصویری مخاطب، امکان چت و گفتگو آنلاین، محدودیت اضافه کردن مخاطب و... در هر یک از این برنامه ها وجود دارد و به همین دلیل برخی تفاوت های کلیدی و جزئی در این برنامه ها حاکم می باشد که قبل از دانلود هر یک از آنها توصیه می شود حتما مزایا و معایب آنها را مطالعه کنید.

چگونه وبینار تشکیل دهیم؟

بنابر تجربیات و حرفه ای که شما دارید، می توانید آنها را به داوطلبان خود آموزش دهید و کسب درآمد کنید. با این وجود برای شروع یک وبینار باید چه مراحلی را پشت سر گذاشت؟ اگر تصمیم به برگزاری یک وبینار دارید، در ادامه بصورت مرحله به مرحله پیش رفته ایم؛

1- هدف خود را از تشکیل وبینار مشخص کنید

در اولین قدم باید شما هدف خود را از تشکیل وبینار مشخص کنید که از اصلی ترین سوالات می توان به موارد زیر پرداخت؛

1. چرا اصلا تصمیم به برگزاری وبینار دارید؟
2. آیا محتویاتی که تصمیم به آموزش آنها دارید موثر خواهند بود؟
3. آیا امکان یادگیری برای دانشجویان از محیط خانه وجود دارد؟
4. آیا دانشجویان دوره شما می توانند از طریق آن کسب درآمد کنند؟
5. آیا خودتان در این زمینه آشنایی 100 درصد دارید؟ آیا اگر سوال جزئی تر از شما پرسیده شد، می توانید پاسخ سوال را بدهید؟

بدون شک با پاسخ به سوالات بالا هم می توانید به هدف بیشتر نزدیک شوید و هم می توانید خیلی بهتر مخاطبان خود را درک کنید و بر اساس نیازهای آنها به آموزش بپردازید. برای مثال اگر در مورد یک مبحث ساده ای مانند نرم افزار ورد می خواهید بپردازید، باید بدانید که دانشجویان شما در این زمینه از سطح کمتری دانش در این برنامه برخوردار هستند و شما باید به زبان خیلی ساده آموزش دهید اما اگر آموزش شما در مورد پیچیده ترین مباحث می باشد، به هیچ وجه نباید سطح کلاس را پائین بگیرید.

2- مباحث مورد نظر را جمع آوری کنید

بعد از آنکه شما هدف و مخاطبان خود را شناختید، اینبار نوبت به طراحی و به تصویر کشیدن اهداف شما رسیده است. برای این اقدام شما باید از صفر تا صد را تجزیه و تحلیل کنید و در قالب فایل پاورپوینت و هرگونه فایلی وارد و ذخیره کنید. بدون شک باید استراتژی محتوایی خود را در این قالب اعمال کنید تا مخاطبان شما چه در سطح ساده و چه در سطح بالاتر بتوانند از مباحث آموزشی نهایت استفاده را ببرند. برای مثال اگر شما تصمیم به آموزش برنامه ورد دارید باید طبق اصول زیر پیش بروید؛

1. نرم افزار آفیس چیست؟
2. برنامه ورد چیست؟
3. قابلیت های ورد
4. چگونه فایل ورد بسازیم؟
5. شرکت ها چگونه از نرم افزار ورد استفاده می کنند؟
6. چگونه فایل ورد را ذخیره کنیم؟
7. چگونه قالب های آماده ورد را دانلود کنیم؟
8. چگونه خروجی فایل ورد را تغییر دهیم؟
9. چگونه فایل ورد را اشتراک گذاری کنیم؟ و...

3- طراحی اسلایدهای وبینار

بعد از جمع آوری اطلاعات مربوط به وبینار، هم اکنون نوبت به طراحی و وارد کردن محتواها در اسلایدهای مختلف رسیده است که شما باید با این اسلایدها بصورت مرحله به مرحله آموزش دهید و به همین دلیل حتی یک حرف ساده نیز نباید در این اسلایدها به اشتباه تایپ شده باشد و هیچ کم و کسری نیز وجود نداشته باشد و در کل باید یک فایل جامع و دقیق ایجاد کنید که هم جذابیت داشته باشد و هم خسته کننده نباشد.

4- مارکتینگ دوره وبینار

بعد از اینکه تمام کارهای ابتدایی وبینار را بصورت کامل و دقیق انجام دادید، باید بنر مناسب و جذابی را در محوریت دوره فراهم کنید و سپس از طریق تبلیغات گسترده در وب سایت های مربوطه می توانید دوره خود را با استفاده از بنری که طراحی کرده اید از یک ماه یا دو هفته قبل از دوره تبلیغ کنید تا دانشجویان دوره برای حضور در وبینار ثبت نام کنند. نسبتا تبلیغ کردن وبینارها کمی پیچیده می باشد. برای مثال شما می توانید در وب سایت ها، صفحات اجتماعی و... تبلیغ کنید و توجه داشته باشید که حتما باید استراتژی تبلیغاتی را به خرج بدهید.

نرم افزارهای مخصوص اجرای وبینار

نرم افزارهای مختلفی برای اجرای وبینارها وجود دارند که شما می توانید از آنها به سادگی استفاده کنید و اما توصیه ای که برای شما داریم این می باشد که حتما و حتما قبل از استفاده از این دسته از نرم افزارها، آنها را تست کنید و قابلیت های مختلف آنها را چک کنید و با نحوه استفاده از آنها آشنا شوید. با این وجود از مهم ترین و شناخته شده نرم افزارها می توان به موارد ذیل اشاره کرد؛

1- نرم افزار Adobe connect

Adobe connect نرم افزاری می باشد که برای وبینارها، پرزنتیشن و یا حتی برای آموزش آنلاین نیز استفاده می شوند. با این وجود لازم به ذکر است که بیش از 50 درصد وبینارها با استفاده از این نرم افزار برگزار می شوند که دارای قابلیت های متعددی است و شما می توانید از این نرم افزار به سادگی استفاده کنید. نرم افزار Adobe connect برای سیستم عامل مختلف طراحی و قابل نصب می باشد.

2- نرم افزار GoToWebinar

نرم افزار GoToWebinar دارای قابلیت های مختلفی است که شما با استفاده از این نرم افزار می توانید فایل های مختلف را به شرکت کنندگان دوره نمایش دهید، نظرسنجی کنید و... را انجام دهید که اگر به دنبال جایگزینی برای نرم افزار adobe connect هستید، می توانید از این نرم افزار استفاده کنید.

3- نرم افزار ON24

نرم افزار ON24 به تمام کاربران این امکان را میدهد تا تجربه وبینار خود را به چیزی پر از تعامل و داده تبدیل کنند. لازم به ذکر است که در این نرم افزار بیش از 20 ابزار کاربردی برای سفارشی سازی وبینار وجود دارند که شما می توانید به سادگی از این ابزارها استفاده کنید.

4- نرم افزار Zoho meeting

Zoho Meetingهم یکی دیگر از نرم افزارها برای وبینار آنلاین به همراه یک سری قابلیت می باشد که به کاربران خود این امکان را میدهد تا از طریق این نرم افزار وبینار خود را میزبانی کنند. از قابلیت های این نرم افزار می توان به نظرسنجی، روشن کردن میکروفون مخاطبان و... اشاره کرد.

5- نرم افزار Zoom video webinar

یکی دیگر از نرم افزارهای مناسب برای اجرای وبینار، نرم افزارZoom Video Webinar می باشد که دارای قابلیت های متعددی است که یکی از دلایل محبوب بودن این نرم افزار این است که شما با استفاده از این نرم افزار می توانید حساب paypal خود را در آن درج کنید تا بصورت مستقیم کاربران مبلغ مدنظر را پرداخت کنند.